شهرستان ماه‌نشان، جایی که افسانه‌های جن و پری بر دل کوه و دریاچه نشسته‌اند، در ۱۱۳ کیلومتری شهر زنجان قرار دارد و شاید نامش کمتر به گوش مسافران این استان خورده باشد. می‌گویند ماه‌نشان قدمتی چهارهزار ساله دارد و دلیل این ادعا، دژی قدیمی است که در پای «دودکش جن» بنا شده است.

«دودکش جن» دقیقا همان‌جایی است که ماه‌نشان را شهری افسانه‌یی می‌کند و خیلی‌ها با وجود آن‌که از زنجان گذر کرده‌اند، ولی تا به حال نه آن را دیده و نه درباره‌اش شنیده‌اند. معلوم هم نیست پایه‌ی نام‌گذاری آن چیست، شاید به اعتقادات کهن مردم این خطه برگردد؛ اما در اصل، «دودکش جن» نوعی سنگ قارچی‌شکل است که براثر فرسایش پدید آمده و به مناره‌ای بلند و نازک می‌ماند که سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است و در اصطلاح زمین‌شناسی «Hoodoo» نامیده می‌شود.

دودکش جن

«هودو»ها بیشتر در آمریکا دیده می‌شوند، در «برایس کنیون» که تصاویر آن نیز بسیار مشهور است. در غرب رودخانه‌ی می‌سی‌سی‌پی و شرق کوه‌های راکی آمریکا و کانادا هم دیده شده‌اند. در کپه داغ‌های ترکیه هم هستند و مردم داخل آن‌ها زندگی می‌کنند. در بخش فرانسوی کوه‌های آلپ نیز آن‌ها را به نام «خانم‌هایی با موهای درست‌شده» می‌شناسند. «هودو»ها در صربستان و تایوان هم وجود دارند. صرب‌ها حتا این پدیده‌ها را از سال ۱۹۵۹ میلادی تحت حفاظت قرار داده‌اند و برای ثبت در فهرست عجایب هفت‌گانه‌ی جهان جدید، آن‌ها را نامزد کرده‌اند.

در روستای «وردیج» (نزدیک منطقه‌ی وردآورد) در استان تهران هم نمونه‌هایی وجود دارد که به‌خاطر شکل‌ و نوع فرسایش‌شان آن‌ها را «هودو» می‌نامند؛ اما فقط در زنجان آن‌ها را «دودکش جن» نام‌ گذاشته‌اند.

هودوها همیشه پدیده‌ای جذاب برای ژئوتوریست‌ها و زمین‌شناسان بوده‌اند؛ اما گویا وجود نام جذابی مانند «دودکش جن» هم تا کنون نتوانسته‌ علاقه‌مندان به این حوزه را به زنجان بکشاند و این پدیده، دور از اقدامات حفاظتی، در معرض تخریب قرار گرفته است، بویژه دژ کهن پای آن با نام قلعه‌ی «بهستان» که ۶۴ اتاق و دو راه‌پله دارد و ثبت ملی هم شده، اما آنجا نیز به‌دلیل نبود حفاظت کافی در حال تخریب شدن است.

«دودکش جن» را در ۲۰ کیلومتری شهر ماه‌نشان و ۱۲۰ کیلومتری زنجان می‌توان پیدا کرد.

ماه‌نشان دریاچه‌ای هم دارد که محلی‌ها آن را «پری» می‌نامند، شاید در گذشته اهالی این منطقه، در دریاچه‌ی «خندقلو» پری دیده‌اند که این نام را برای آن برگزیده‌اند.

دریاچه‌ی «پری» در دهستان «اوریاد» در بخش مرکزی شهرستان ماه‌نشان و در ۱۵۲ کیلومتری مرکز استان قرار دارد و تنها دریاچه‌ی زنجان به‌شمار می‌آید و میان یک دشت وسیع قرار گرفته است و دقیقا حکم سراب را برای این منطقه دارد. دسترسی به دریاچه‌ی «پری» از جاده‌ی ماه‌نشان به روستای سهند سفلی و علیا، قاضی کندی، حسن‌آباد و پری امکان‌پذیر است.

دریاچه‌ی «پری» درست مانند «دودکش جن» تا به حال چندان مورد توجه قرار نگرفته، هرچند گفته شده است اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری زنجان طرحی برای ساخت سایتی تفریحی در کنار آن دارد؛ ولی تا آن زمان، حفظ این دریاچه برعهده‌ی مسافران و بازدیدکنندگانش است تا مانند نامش به افسانه تبدیل نشود.